امروز که از عمر دوچرخه 11 سال، یا 132 ماه، یا 574 هفته، یا 4018 روز، یا 96426 ساعت گذشته، نظرتون چیه که سری به عقب برگردونیم و ببینیم دوچرخه توی این 11 سال چیکار کرده؟ بهخصوص که خیلی از شما ممکنه 11 سال قبل رو یادتون نیاد. پس بریم سر درس تاریخ دوچرخه!
سال 1379
دوچرخه چاپ شد! چه خبری مهمتر از این؟ درست 11 سال پیش در چنین روزى، جوونهای امروزی که اونروز نوجوون بودن، برای اولینبار از لابهلای روزنامهی همشهری یه دوچرخهی کاغذی بیرون کشیدن و با تعجب از خودشون پرسیدن: «چرا دوچرخه؟!»؛ که البته سردبیر اونروزهای دوچرخه، فریدون عموزادهخلیلی، جوابش رو توی همون صفحهی اول، توی سرمقاله براشون نوشته بود.
دوچرخه کارش رو با 16 صفحه شروع کرد که هنوز هم بعد از گذشت 11 سال، اسم بیشتر این صفحهها رو یا بهعنوان صفحهی مستقل و یا بخشی از صفحههای ترکیبی دوچرخه میشناسین؛ صفحههای خبر، خانهی فیروزهای، هزارویکشب، کوچهی آفتاب، چراغ راهنما، گردون، چرخ سبز، سینما، هنر، راه دانش، زین ِوارونه، چرخ فلک، چشمهها، ورزش، سهچرخه و دور دنیا با دوچرخه.
سال 1380
اینسال پر از اتفاقهای مهم برای دوچرخه بود. یکی از مهمترینهاش، برگزاری اولین (و البته آخرین!) دورهی جایزهی ادبی دوچرخهی طلایی بود که توی اون 110 داور نوجوان بهترین کتاب سال نوجوان رو با رأی خودشون انتخاب میکردن. توی اون عکس بالا 14 داور نوجوان مرحله پایانی رو میبینین.
همینطور توی اردیبهشت اینسال دوچرخه برای اولینبار از صفحههای معمولش کم کرد تا برای خوانندگان نوجوونش نمونه سؤالهای امتحانی چاپ کنه تا برای امتحانهای خردادماه آمادگی بیشتری داشته باشن! توی این ماه دوچرخه برای اولینبار هم در نمایشگاه سراسری مطبوعات حاضر شد و بعد از اون تا به حال در همهی نمایشگاهها حضور فعال داشته.
اما این همهی اتفاقهای مهم سال هشتاد نبود؛ توی خردادماه، صفحهی نامهها کار خودش رو شروع کرد. توی تیرماه ماجرای «سردبیر کچل و بچههای اینشکلی » راه افتاد و به جریانی در دوچرخه تبدیل شد. توی مردادماه فرم اولین دورهی خبرنگار افتخاری چاپ شد که شاید مهمترین اتفاق اینسال باشه و همینطور برای اولینبار توی ایران، روز جهانی نوجوان در دوچرخه جشن گرفته شد تا برای اولینبار نوجوونهای دوچرخهای احساس غرور بکنن که یهروز ویژه توی تقویم جهانی برای خودشون دارن.
توی آذرماه دوچرخه باز هم نمونهسؤالهای امتحانی چاپ کرد، اما اینبار از صفحههاش کم نکرد که هیچ، بهشون اضافه هم کرد و دوچرخه برای مدتی 24صفحهای شد.
اما هنوز دوتا خبر مهم باقی مونده! توی دی ماه اینسال دوچرخه از پنجمین جشنوارهی مطبوعات کودک و نوجوان کانون، سه جایزه برنده شد. فریدون عموزادهخلیلی در بخش سرمقاله، مهرزاد فتوحی در بخش تیتر و آرش خوشخو در بخش خبر. همینطور نشریهی دوچرخه از طرف شورای کتاب کودک به عنوان نشریهی برتر سال 1379 انتخاب شد. برای اینسال بسه یا باز هم بگم؟
سال 1381
دوچرخه از اول سال از نظر گرافیکی متفاوت شد و سرصفحههای جدیدی پیدا کرد و خردادماه هم برای جامجهانی 2002 کرهجنوبی و ژاپن ویژهنامه چاپ کرد. دوچرخه توی این سال اولین خبرنگاران افتخاریاش رو معرفی کرد و برای هر کدومشون یه کارت شبیه اینکه میبینین فرستاد.
دوچرخه از 100 شماره گذشت و در ادامه توی یه اقدام خیلی مهم و حیاتی صفحهی سهچرخه از یه صفحه توی دوچرخه به یه نشریهی مستقل تبدیل شد که از اون سال تا امروز آخرین پنجشنبهی هر ماه چاپ میشه و بهجای اون صفحهی طنز «دوخرچه» به دوچرخه اضافه شد و در ادامهاش آقای سهسوتِ معروف و محبوب به دوچرخه اومد! آقای سهسوت الان 9 ساله که توی دوچرخه است و از قدیمیترین شخصیتهای دوچرخه محسوب میشه و فقط خدا میدونه که کی میخواد بره!
سال 1382
توی تیرماه سردبیر دوچرخه عوض شد و بهجای فریدون عموزادهخلیلی، لیلا رستگار فرمون دوچرخه رو دستش گرفت و در اولین تغییر اساسی، دوچرخه رو دوبلکس کرد! یعنی از اون به بعد دوچرخه دوروز در هفته چاپ شد؛ دوشنبهها و پنجشنبهها. با این تفاوت که دوچرخهی دوشنبهها مثل شعارش توی دستهای شما میچرخید! یعنی کلهپا چاپ میشد و شما مجبور بودین دوچرخه رو بچرخونین تا بتونین بقیهاش رو بخونین! یه دوچرخه با سه موضوع در سه جهت!
سردبیر جدید توی دومین حرکت جنجالیاش، توی یکی از سرمقالههاش دربارهی قورباغهها نوشت و باعث شد جریان قورباغهای توی دوچرخه راه بیفته و از در و دیوار و توی نامههای بچهها برامون قورباغههای چوبی و پلاستیکی و کاغذی برسه!
سال 1383
دوچرخه توی این سال حسابی پربار شد و سهتا ویژهنامهی جلدشده برای تابستون با بخشهای ویژهای به اسم «پنکه» و «فارنهایت104» و دوتا ویژهنامهی جلدشده برای سالروز تولدش و نوروز چاپ کرد و باعث شد اعضای تحریریه به حرف «ژ» حسابی حساسیت پیدا کنن! چون حرف «ژ» یهجورهایی با ویژهنامه مترادف بود و به این معنی بود که کلی کار قراره سرشون ریخته بشه!
توی این سال داوران نوجوانِ اولین جشنوارهی نشریات دانشآموزی «مداد کمرنگ»، دوچرخه رو به عنوان بهترین نشریهی کودک و نوجوان انتخاب و تندیس بلورین این جشنواره رو بهش اهدا کردن.
سال 1384
این سال، سال کولاک دوچرخه بود! بین کاندیداهای دوازدهمین جشنوارهی سراسری مطبوعات، اسم 7 دوچرخهای برق میزد: زهرا حبیبیزاد، سارا حی، آتوسا رقمی، مطهره کشاورز، نفیسه مجیدیزاده، آزاده محمدحسین و علی مولوی؛ که از بین اونها آزاده محمدحسین و آتوسا رقمی جایزهی رتبهی اول و دوم بخش گزارش و گفتوگو رو بردن. اما این همهاش نبود. دوچرخه توی جشنوارهی مطبوعات کودک و نوجوان کانون هم گل کاشت و از بین 13 کاندیدش، نفیسه مجیدیزاده در بخش گفتوگو و مناف یحییپور، فریبا خانی و آتوسا رقمی در بخش مقاله برنده جایزه شدن و خود دوچرخه هم بهعنوان نشریهی برتر جشنواره انتخاب شد.
توی دیماه هم دوچرخهی دوشنبهها بعد از دوسال به کار خودش خاتمه داد و با 16 صفحهی پنجشنبهها ترکیب شد تا از این به بعد دوچرخهی پنجشنبهها 24 صفحهای چاپ بشه و از توی این تغییرات صفحههای پوشه، نجوم، 8+16، آسمان، تلویزیون و صفحههای جزیره کار خودشون رو شروع کردن. تیم شعر دوچرخه هم از این سال فعالیتش رو شروع کرد.
سال 1385
دوچرخه برای جام جهانی 2006 آلمان سنگ تموم گذاشت و یه ویژهنامهی جلدشدهی کاردرست چاپ کرد. همینطور وفای خودش به حرف «ژ» رو باز هم ثابت کرد و در تمام طول تابستون ویژهنامهی «93روز» رو هر هفته و «سایهی خیس» رو هر ماه بین صفحههاش چاپ کرد!
کارت خبرنگار افتخاری هم یک شکل تازه به خودش گرفت و از اینسال با این شکل و شمایل به دست صاحبهاش رسید. اما این تنها خبر خوب برای خبرنگاران افتخاری دوچرخه نبود. از اینسال به بعد برای همهی خبرنگارهای افتخاری دوچرخه کارت تبریک تولد فرستاده میشد.
سال 1386
این حرف «ژ» دست از سر دوچرخه بر نداشت و نتیجهاش شد ویژهنامههای «ظهر تابستان» که باز هم هر هفته، همراه دوچرخه چاپ میشد. از مهرماه اینسال، به خاطر بعضی مشکلات فنی امکان ادامهی چاپ دوچرخه در 24 صفحه ممکن نبود و هشت صفحهای که اضافه شده بود به دو ویژهنامه تقسیم شد. خود دوچرخه 16 صفحهای شد و در هفتهی دوم هر ماه، یه ویژهنامهی 16صفحهای دیگه به اسم «تکچرخ» و در آخر هر ماه یک ویژهنامهی هشت صفحهای به اسم «ترمز» در کنار سهچرخه همراه دوچرخه اصلی، منتشر میشد.
توی این سال دوچرخه همکاریاش رو با واحد انتشارات همشهری شروع کرد و چند کتاب رو از جمله: «جای شما خالی است»، «پسرخوانده» و «غریبههای آشنا» چاپ کرد.
اما دوچرخه باز هم در جشنوارهی مطبوعات کودک و نوجوان کانون گل کاشت و از بین 11 کاندیدش، سه نفربرنده شدند؛ فریبا خانی برای بخش خبر، ندا انتظامی برای بخش گفتوگو و فریدون عموزادهخلیلی برای بخش یادداشت.
سال 1387
در این دورهی خبرنگار افتخاری، اتفاقهای تازه و جذابی افتاد که مهمترینش طرح انتخاب «خبرنگار ماه» و «خبرنگار برتر» بود. در هر ماه از این دورهی خبرنگار افتخاری، پنج نفر از خبرنگارهایی که فعال و پرکار بودن بهعنوان خبرنگار ماه انتخاب میشدن و یکی از این قابهایی رو که میبینین، جایزه میگرفتن و اگه خبرنگاری میتونست در طول این 11ماه، سهبار عنوان خبرنگار ماه رو به دست بیاره، بهعنوان خبرنگار برتر دورهی پنجم دوچرخه انتخاب میشد. البته این تنها خبر مهم بخش نوجوان دوچرخه نبود. خبر دیگه اینکه «باغچهی داستان» برای خبرنگارهایی که به داستاننویسی علاقه دارن، کار خودش رو شروع کرد.
و دیگه اینکه توی اینسال ، شیوا حریری رتبهی اول گزارش توصیفی جشنوارهی بینالمللی رسانهای میراث فرهنگی رو بهخاطر مطالب صفحهی گردون دوچرخه به دست آورد.
سال 1388
توی اینسال، خبرنگارهای برتر دورهی پنجم دوچرخه انتخاب شدن و نشان خبرنگار برتر گرفتن؛ الهه صابر از تهران، فریبا دیندار از شهرری، مریم عابدی از قوچان، پرستو علیعسگرنجاد از اراک و سهیلا کاویانی از شهر قدس. همینطور که میبینین توی دورهی جدید خبرنگار ماه، از تصویرهای جدیدی برای نشانهای خبرنگار ماه استفاده شده که تصویرهای این دوره رو هدا حدادی تصویرگری کرده.
توی اینسال، دوچرخه بازهم توی جشنوارهی مطبوعات کودک و نوجوان کانون حسابی ترکوند! اینبار هشت نفر از همکاران دوچرخه برندهی 9 جایزه شدن؛ جعفر توزندهجانی، فریبا خانی، فرهاد حسنزاده، تهمینه حدادی، سارا حی، آتوسا رقمی، حدیث لزرغلامی و علی مولوی.
سال 1389
توی اردیبهشت ماه اینسال بازهم سردبیر دوچرخه عوض شد و لیلا رستگار بعد از هفت سال هدایت دوچرخه، فرمون دوچرخه رو به دست مناف یحییپور سپرد. توی تیرماه این سال بعضی از تکصفحههای معمول 10سال گذشته، از شکل خودشون خارج شدن و یه سری تغییراتی اساسی توی صفحههای دوچرخه اتفاق افتاد که نمونهاش رو این روزها به اسم صفحههای چهارراه، رودخانه و رنگینکمان میشناسین.
توی اینسال دومین نشان خبرنگار برتر هم برای خبرنگارهای دورهی ششم خبرنگار افتخاری طراحی شد و با شکلی تازه به برندههای اینسال داده شد؛ ارغوان باقرنیا، پارمیس رحمانی، یاسمنمجیدی، محدثه محمدنژاد، صبا عندلیب، فرناز میرحسینی و مرضیه میرزایی از تهران، مجتبی ناطقی از کرج، رؤیا زندهبودی از شیراز و سارا مرادی از اسلامآبادغرب خبرنگارهای برتر این دوره بودن.
سال 1390امسال دوچرخه کارت خبرنگار افتخاری جدیدی طراحی کرد و برای خبرنگارهای افتخاری دورهی هفتم فرستاد. تا الان هم اولین قابِ سومین دورهی خبرنگار ماه طراحی شده که تصویر اون رو لیدا معتمد کشیده و تا آخر امسال دو تصویر دیگه رو هم برای قابهای دوم و سوم آماده میکنه.
از خرداد امسال هم دوچرخه هرماه ویژهنامهی جدیدی برای نوجوانهاش آماده کرده. مثل ویژهنامهی «3 داستان»، داستان «آد و غولهای یخی»، داستان «خانم دیزی حواسش پرت است»، «انیمیشن»، «بازی» و...
حالا که 11 سال از عمر دوچرخه گذشته، دوچرخه افتخار میکنه سه سال از عمر «باغچهی داستان»، شش سال از عمر «تیم شعر» و البته 10 سال از عمر «خبرنگار افتخاری» گذشته و توی این هفت دورهی خبرنگاری افتخاری، در مجموع 1664 خبرنگار افتخاری داشته که از بین اونها 905 نفر از تهران و 759 نفر از شهرستان بودن که یه همچین عددهایی توی مطبوعات کودک و نوجوان باید جالب توجه باشه.